Nói cho bánh chưng, bánh giày ở việt nam ai cơ mà chẳng biết, kề bên là một thực phẩm, nó còn là vật phẩm biểu tượng có tính thiêng liêng dùng làm cúng hiến tổ tiên trong thời gian ngày tết. Chuyện bánh chưng, bánh giày được ghi lại trong sách “Lĩnh nam chích quái” (LNCQ), tương truyền do trần thế Pháp sưu tập đánh dấu từ cụ kỷ XV. Tuy nhiên gần đây, có lẽ rằng do nghi ngờ bắt đầu mà LNCQ đưa ra, những nhà nghiên cứu văn hóa còn ra đi hơn trong việc tìm kiếm về nguồn gốc của việc thành lập cái bánh ấy. Nói cách khác những nghiên cứu và phân tích ấy cung cấp cho tất cả những người đọc một chiếc nhìn đa dạng mẫu mã hơn về ý nghĩa sâu sắc cũng như thời gian và nơi thành lập của nó, tựu trung người ta nghiên cứu về:
1 – bắt đầu bánh.
Bạn đang xem: Bánh chưng là gì
2 – Ý nghĩa trường đoản cú “Chưng” và các tên liên quan như Giầy – giầy - Dày – Tày - Tét.
3 – Ý nghĩa của bánh thông qua vẻ ngoài mà nó thể hiện.
Cùng vào hướng tìm hiểu các tiêu chuẩn đó, tôi xin bàn lại như sau:
1 – nguồn gốc.
Theo LNCQ thì nguồn gốc Bánh bác bỏ – Bánh giày có từ thời Vua Hùng được khắc ghi như sau:
Vua Hùng sau khoản thời gian phá kết thúc giặc Ân rồi, trong nước thái bình, phải lo bài toán truyền ngôi đến con, bắt đầu hội họp nhị mươi hai vị quan lại lang công tử lại cơ mà bảo rằng: “Đứa như thế nào làm vừa lòng ta, thời điểm cuối năm đem trân cam mỹ vị mang lại dâng cúng Tiên Vương cho tròn đạo hiếu thì ta đang truyền ngôi cho”.
...
“Trong trời đất không tồn tại vật gì quý bằng gạo, bởi vì gạo là vật để nuôi dân khỏe mạnh, nạp năng lượng mãi không chán, không tồn tại vật gì rộng được. Nếu như giã gạo nếp gói thành hình tròn trụ để tượng trưng mang đến Trời, hoặc đem lá gói thành hình vuông vắn để tượng trưng mang đến Đất, sinh hoạt trong làm nhân ngon, bắt chước mẫu thiết kế trời đất bao hàm vạn vật, ý niệm công ơn dưỡng dục của phụ thân mẹ, như thế thì lòng cha sẽ vui, nhà ngươi có thể được ngôi quý”.
... Mang lá xanh gói thành những hình vuông, bỏ nhân ngon vào giữa, mang nấu chín tượng trưng đến Đất, điện thoại tư vấn là bánh chưng. Lại mang nếp nấu ăn xôi mang quết cho nhuyễn, nhào thành hình trụ để tượng trưng mang đến Trời, gọi là bánh dày.
(Nguyễn Hữu Vinh dịch)
Theo sách thì mẩu chuyện này là trong những câu chuyện của xứ Lĩnh Nam, như vậy không gian của nó hoàn toàn có thể rộng mọi xứ Lĩnh Nam, nhưng mà xứ Lĩnh phái mạnh xưa cơ ở tận phía nam giới sông Dương Tử nơi cộng đồng dân cư Bách Việt sinh sống, vì thế nó có thể là văn hóa truyền thống của cả vùng này. Tuy nhiên, nhất định thuở ban đầu nó phải bắt đầu từ một dân tộc bản địa nào đó rồi sau mới lan rộng ra ra. Vậy dân tộc đó là dân tộc nào? Theo tôi, thì dân tộc bản địa nào đã sáng tạo ra Dịch học chính là dân tộc đã tạo nên sự văn hóa này.
2 – Về tên gọi bánh chưng – Bánh giày – Bánh Tày – Bánh Tét.
Theo sách LNCQ, bánh bác vuông, tượng trưng cho Đất, bánh giày tròn, tượng trưng mang lại Trời, khái niệm âm dương này cũng tương tác với các tên gọi về sau như Tày, Tét. Vày đó, theo tôi bắt buộc phải giải thích các cặp tự ấy cân xứng với triết lí âm dương (siêu hình), mặt khác vẫn cần nói lên được tính phồn thực của chính nó (hữu hình), nếu không hội đủ hai tiêu chí ấy thì khó mà thuyết phục.
Nghĩa tự “CHƯNG”.
Trong Đại phái mạnh quốc ấm tự vị (1895-1896) tác giả Huỳnh Tịnh Của viết:
1- Bánh chưng: Bánh gói bởi nếp hình vuông, còn mang tên là địa bính tức bánh tượng trưng mang lại đất vuông. Bánh được bác hấp nên người ta gọi là bánh chưng.
2- Bánh chưng: Bánh vuông giẹp giống bộ bàn chưn, cũng call là địa bính.
Xem thêm: 5+ Cách Tắt Ứng Dụng Ngầm Trên Laptop Hiệu Quả, Cách Tắt Ứng Dụng Chạy Ngầm Trên Windows 10
Từ điển Hán Việt của Đào Duy Anh là “đun, nấu cách thủy”
Vương Lực cổ Hán ngữ từ bỏ điển (Trung Hoa thư cục, Bắc Kinh, 2002) sẽ ghi mang lại chữ chưng 烝
một trong các nghĩa là “dụng hỏa hồng khảo” 用火烘烤, nghĩa là cần sử dụng lửa nhưng nung.
Như thế, nghĩa chữ chưng trong bánh chưng ko thích hợp với các nghĩa như vẫn nêu, trừ nghĩa 2 nhưng không phải với phân tích và lý giải ấy. Thông thường, fan ta hiểu chưng có nghĩa là làm chín bằng hơi nước, nhưng mà trong LNCQ viết “Chử nhi thục chi” có nghĩa là nấu (Chử) chứ chưa phải chưng. Đồng thời, trên thực tế, người nào cũng biết là luộc hay nấu bếp bánh chứ còn chưa hề có chuyện bác bỏ bánh chưng, ngay toàn bộ cơ thể viết LNCQ cũng hiểu vậy nên mới viết là nấu. Như thế, từ bỏ chưng này có thể đã có trước khi người ta biểu đạt về chuyện sản xuất nó. Ta có thể phân tích vượt trình bằng phương pháp chiết tự chữ chưng 烝. Theo tôi chữ chưng này là một trong chữ tượng hình biểu hiện hình hình ảnh nấu bánh, người ta đã sử dụng phép hội ý nhằm ghi lại. Trước hết dưới là lửa = Hỏa, rồi mới đến một gạch ốp ngang tượng trưng mang đến đáy nồi = Kim, bên trên là nước = Thủy với trên cùng là một trong những gạch ngang nữa tượng trưng cho nắp đậy. Tất nhiên, đã là nấu ăn bánh thì phải bao gồm bánh, mặc dù con chữ không diễn đạt điều đó, bánh bao gồm lá màu xanh = Mộc, bên phía trong có nếp và trung tâm là nhụy sau khoản thời gian nấu chín thường có màu khu đất = Thổ. Như vậy con chữ đang nói lên ngũ hành, một trong những thành phần của dịch học. Vậy vì sao gọi là “chưng”? Nếu chưa phải nghĩa là chưng cất thì từ chưng này có nghĩa là gì? Có liên quan gì mang lại đất? Theo tôi, từ Chưng này có nghĩa là cái Chưn (cái chân). Ta hay nói “Đầu nhóm trời chân đạp đất” vị cái bánh thương hiệu là chưng, hình vuông tượng trưng mang lại đất thì độc nhất định lúc đặt tên cho loại bánh ấy cũng phải có nét nghĩa tương quan đến đất. Yêu cầu thấy là triết lí âm dương ban đầu con fan nghiệm từ bạn dạng thân cơ mà ra tiếp đến mới kiếm tìm thấy tính phổ thông của nó vào vũ trụ, do đó tín ngưỡng phồn thực là tôn giáo trước tiên của bé người. Chính vì chưng có nghĩa là chưn = Vuông = Âm nên những từ theo nó như giày, tày, tét đề nghị là biểu tượng cho dương; đồng thời bắt buộc tròn.
Nghĩa trường đoản cú GIÀY (Giầy – dày).
Như LNCQ biểu đạt “Lại lấy nếp nấu bếp xôi đem giã mang đến nhuyễn, nhào thành hình tròn để tượng trưng mang lại Trời, gọi là bánh giày” Như vậy, để gia công được bánh giầy ta yêu cầu qua công đoạn giã, mà giã thì yêu cầu dùng chày = Dương, tất yếu là phải kê xôi trong cối = Âm. Hình ảnh và có mang chày cối là tượng trưng mang lại âm dương, hình ảnh này cũng được ghi lại bên trên trống đồng. Sau khoản thời gian làm thành chiếc bánh rồi người ta cần một cái tên đến nó, vậy phải để tên như thế nào. Vớ nhiên, cái brand name ấy cần nói lên được tính Dương và tất yếu không ra khỏi khái niệm phồn thực vào hình thể, cụ thể là cái chày họ đã sử dụng. Từ để ý đến đó, họ cần có một cái thương hiệu mà nội tại cái brand name ấy buộc phải nó tương quan đến khái niệm chày, ko gì hơn là gộp cả hai vấn đề giã với chày lại thành một âm để tại vị tên cho loại bánh với chữ giày ra đời theo cách sau đây:
GIÃ – CHÀY hiểu phản thành GIÀY chã (Có lẽ từ bỏ CHÃ cũng từ đây mà lại có). Như vậy, từ giày có liên quan đến quy trình chế phát triển thành cái bánh tượng trưng cho Trời. Cũng chính vì vậy, từ giầy cũng mang nét nghĩa của sự giày xéo, chà đạp, tạo nên nát cùng khi được sử dụng là danh trường đoản cú này nhằm chỉ chiếc thứ mà người ta có dưới chân điện thoại tư vấn là giầy cũng có nét nghĩa này. Giầy thì phải ôm lấy chân chứ như âm với dương vậy.
Nghĩa trường đoản cú TÀY.
Ngoài thương hiệu bánh bác – Bánh giày còn có bánh bác – Bánh Tày. Vậy chữ Tày tức thị gì mà lại đi tức thì với trường đoản cú Chưng? Ở vùng Phú Thọ với một vài ba vùng ven Hà Nội hiện giờ vẫn còn gói bánh này call là bánh bác bỏ tày giỏi bánh tày, còn mang tên khác là bánh đòn giống như với bánh tét miền trung và miền Nam. Vậy Tày nghĩa là gì? Theo tôi, từ bỏ Tày là 1 từ phái sinh khoan thai Tay (cánh tay). Do từ chưng vào bánh chưng tức là chưn thì việc nó đi liền với tay là chuyện bình thường, chỉ sự liên kết nghiêm ngặt như “Anh em như thể tay chưn” tương tự như âm luôn luôn đi liền với dương vậy. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng nó bị trầm hóa, từ bỏ tay thành tày với cũng có thể do tác động bởi từ giầy trước đó. Chuyện này siêu phổ biến so với người Việt khi đọc những âm cuối không lốt như Uber = U bờ, Viber = Vai bờ, Toyota = đánh dô đà. Không tính ra, cũng chính vì tôi đến tày là tay là vì mẩu chuyện bánh bác bỏ bánh giày mang ý nghĩa âm dương, dịch lí. Như ta biết căn phiên bản của dịch lí là Thái cực (lí số = 10) sinh nhị nghi – tứ tượng – bát quái – 64 quẻ (6+4=10). Ta rất có thể liên tưởng 10 ngón chân bên trên hai bàn chân và 10 ngón tay. Tay chân là một trong những cặp đối đãi như trên dưới, trong ngoài, yêu cầu trái, âm dương.
Nghĩa trường đoản cú TÉT.
Bên cạnh các cặp từ Chưng – Giày, bác bỏ – Tày ta còn tồn tại cặp từ bỏ khác sẽ là Chưng – Tét. Vậy từ Tét vào trường thích hợp này nghĩa là gì?
Đại nam quấc âm từ vị của Huình-Tịnh Paulus Của ghi:
“Tét: tước ra, xé ra, tách bóc ra ”; rồi “Tét bánh: Dụng dây nhợ mà siết đòn bánh ra trường đoản cú lát, từ khoanh”.
Bánh tét là bánh có hình trụ dài như bánh Tày và có vai trò như từ giầy – Tày vì vậy nó cũng tức là dương – trời, đối lại với chưng bao gồm hình vuông hình tượng cho âm – đất. Ta có những từ liên quan như: Tước- tách bóc – toát – toét đông đảo chỉ việc dùng một cái nào đấy làm cho một vật không giống bể ra thành hai hay những phần. Định nghĩa cùng ví dụ bên trên là đúng đắn nhưng bạn đọc dễ dàng bị định hướng do cách hiểu từ bỏ tét nên là dùng sợi dây, do vậy cạnh tranh mà tìm ra ý nghĩa sâu sắc của nó trong trường vừa lòng này – Bánh tét. Nếu bởi bánh bị tét vày sợi dây nhưng đặt thương hiệu là tét thì nó có liên quan gì đến từ chưng, cơ mà như ta biết bác bỏ tượng đến đất, giày, tày, tét mang lại trời, có nghĩa là cặp tự này phải gồm mối liên quan ngặt nghèo như âm cùng với dương. Theo tôi, nghĩa của trường đoản cú này đơn giản đã nằm trong tên bánh - Bánh tét, có nghĩa là cái bánh dùng để làm tét, ở đó là tét dòng bánh chưng. Như đang nói trên thuyết âm dương, phồn thực ban đầu xuất phân phát từ sự chiêm nghiệm phiên bản thân về sau mới mừng quýnh thành triết thuyết, nhưng mà cho dù có phát triển ra làm sao thì khái niệm lúc đầu vẫn là tư tưởng căn bản.
Từ Tét này chỉ gồm ở khu vực miền trung và miền Nam, có thể sau khi áp dụng Tét cố gắng Tày, fan ta lại sáng làm cho một cặp trường đoản cú khác đó là bánh Tày – Bánh Ú. Bánh tày miền Trung nhỏ dại chỉ độ bằng gang tay, thường xuyên thì hai loại úp vào nhau, gồm hình tương đối tròn, còn bánh ú thì kiểu như hình loại vú, có lẽ ú là phương pháp nói trại phạm nhân vú cơ mà ra, tượng trưng mang lại âm. Tày = Dương, Ú = Âm. Bánh ú này có hình dáng giống như bánh bác bỏ Triệu Khánh – Quảng Đông – Trung Quốc.
3 - Ý Nghĩa.
Tóm lại, dù tên thường gọi và hình dáng khác nhau nhưng lại rõ ràng chân thành và ý nghĩa của nó thống nhất. Đó là thể hiện triết lí âm dương, nó không những được biểu hiện qua việc làm bánh để tưởng niệm tổ tiên nhưng qua đó khẳng định rằng triết lí này, Dịch học, là sản phẩm của bạn Việt. Ngay cả những tên bánh: chưng – giầy - Tày – Tét các là Nôm cả và rất nhiều liên quan chặt chẽ đến tính phồn thực. Bởi tính hung tàn của kế hoạch sử, người việt nam không thể nói ra điều này trực tiếp được, cần họ tra cứu mọi cách để ghi lại bắt đầu của triết thuyết đó thông qua các vẻ ngoài văn hóa đồ vật thể với phi trang bị thể của dân tộc bản địa mình như trống đồng, ông Táo, Cóc khiếu nại Trời, tô Tinh - thủy tinh trong v.v. Truyện bánh Chưng với bánh giày không ngoài mục tiêu ấy.
